Umowa pożyczki wspólnika dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Zdarza się, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością potrzebuje zastrzyku gotówki, a nie jest możliwe w krótkim czasie podwyższenie kapitału zakładowego, dokonanie dopłat lub wzięcie kredytu. Warto w takim wypadku rozważyć udzielenie spółce pożyczki pieniężnej przez wspólnika.

Udzielenie spółce z o.o. pożyczki a podatek PCC

Przez umowę pożyczki pieniężnej dający pożyczkę (pożyczkodawca) zobowiązuje się przenieść na własność biorącego (pożyczkobiorcy) określoną ilość pieniędzy, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

W omawianym przypadku umowa pożyczki jest zawierana pomiędzy spółką (pożyczkobiorcą) a jej wspólnikiem (pożyczkodawcą).

Pożyczki udzielane przez wspólnika spółce z ograniczoną odpowiedzialnością są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Forma zawarcia umowy pożyczki wspólnika dla spółki z o.o.

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Do zachowania formy dokumentowej wystarczy złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu rozumianego jako nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie (np. e-mail). Zalecane jest jednak dla celów dowodowych zawarcie umowy pożyczki w formie pisemnej lub w postaci elektronicznej opatrując kwalifikowanym podpisem elektronicznym, co jest równoważne z formą pisemną.

Co powinna zawierać umowa pożyczki dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?

Do istotnych elementów umowy pożyczki należy:

• oznaczenie stron, miejsca i daty zawarcia umowy;
• wskazanie pożyczanej kwoty pieniędzy;
• podanie, w jaki sposób pożyczka zostanie przekazana;
• ustalenie oprocentowania lub braku oprocentowania pożyczki;
• określenie terminu i sposobu zwrotu pożyczki.

Oprocentowanie pożyczki

Warto ustalić, że pożyczka udzielona spółce przez wspólnika będzie oprocentowana na warunkach rynkowych, albowiem nieoprocentowana pożyczka będzie stanowiła dla spółki przychód z tytułu korzystania z cudzego kapitału bez odsetek.

Przekazanie pieniędzy

Zalecanym jest, aby kwota pożyczki została przekazana przez wspólnika do spółki za pośrednictwem przelewu bankowego, albowiem pozwoli to udokumentować wywiązanie się pożyczkodawcy ze swojego zobowiązania do przeniesienia pieniędzy na pożyczkobiorcę.

Zgoda na zawarcie umowy pożyczki

Zanim przystąpimy do sporządzenia umowy pożyczki to powinniśmy sprawdzić, czy postanowienia umowy spółki lub przepisy prawa nie zawierają zapisów zobowiązujących do uzyskania zgody organu spółki (zgromadzenia wspólników, rady nadzorczej, zarządu) na jej zawarcie.

Czasami wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tej sytuacji zawarcie przez spółkę umowy pożyczki z wyżej wskazanymi członkami jej organów wymaga zgody zgromadzenia wspólników. Umowa spółki może jednak przewidywać uzyskanie zgody organu spółki na zawarcie umowy pożyczki z inną osobą, w tym ze wspólnikiem.

W spółkach, w których ustanowiono radę nadzorczą, umowa spółki może rozszerzyć jej uprawnienia, a w szczególności stanowić, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem oznaczonych czynności, w tym na przykład na zawarcie umowy pożyczki.

Dodatkowo zaciągnięcie przez spółkę zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.Jeżeli do zawarcia umowy pożyczki przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna, a zatem należy traktować ją tak, jakby nigdy nie miała miejsca. Zgoda na wzięcie pożyczki przez spółkę może być wyrażona przed lub po zawarciu umowy, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę. Potwierdzenie wyrażone po zawarciu umowy pożyczki ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności. Natomiast jeśli na zawarcie umowy pożyczki była niezbędna zgoda organu spółki wymagana wyłącznie przez umowę spółki, to jest ona ważna, natomiast nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki.

Reprezentacja przy zawarciu umowy pożyczki

Co do zasady spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (pożyczkobiorcę) przy zawarciu umowy pożyczki reprezentuje jej zarząd. Jeśli wspólnik (pożyczkodawca) jest jednocześnie członkiem zarządu spółki, to podczas zawierania umowy pożyczki spółkę (pożyczkobiorcę) reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

W przypadku gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi albo jedynemu wspólnikowi i spółce oraz jest on jedynym członkiem zarządu, to zawarcie omawianej umowy pożyczki będzie wymagało formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Piotr Jarzyński – Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy